ไม่ว่าเราจะผ่านไปที่ไหน มักจะเห็น ศาลตายาย ตั้งอยู่ไว้บริเวณหน้าบ้านหรือข้างทางเสมอ ถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนานจริงๆ เป็นความเชื่อที่มีมาตั้งแต่โบราณ แต่ด้วยเพราะเหตุใด ทำไมถึงได้มีศาลตายายเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะเวลาที่เดินทางไปต่างจังหวัด มักจะเห็นศาลตายายอยู่ข้างทางเสมอ หรือ จะเป็นสถานที่ทางราชการ ก็ยังมีศาลตายาย ไม่ต้องทิ้งปริศนาให้ต้องสงสัยอีกต่อไป เพราะเดี๋ยว Ruay 9 จะมาเป็นคนไขปริศนานี้เอง
ความเชื่อของคนไทยเกี่ยวกับศาลตายาย
ศาลตายาย หรือที่เราเรียกกันอีกอย่างว่า ‘ศาลเจ้าที่’ มีหน้าที่เหมือนกับเป็นผู้ใหญ่ภายในบ้าน คอยให้การคุ้มครอง ปกป้อง ดูแล รักษาบ้านหรือพื้นที่นั้นๆ โดยปกติแล้ว มักจะมีความสูงเพียงครึ่งเดียวของศาลพระภูมิ และมีฐานที่เล็กกว่าศาลพระภูมิ เวลาที่ทำการตั้งศาล มักจะตั้งคู่กับศาลพระภูมิ ดังนั้น เรามักจะเห็นตามสถานที่ต่างๆ ที่มีศาลพระภูมิอีกอันหนึ่งสูงกว่าอีกอัน นั่นก็เพราะว่า ข้างๆ นั้น เป็นศาลตายาย
ตามความเชื่อของชาวจีน เรียกศาลตายายว่า ‘ตี้จูเอี้ย’ โดยหากเป็นทางฝั่งของจีน ตัวศาลมักจะเป็นสีแดง เพราะเชื่อว่า เจ้าที่ถือเป็นธาตุไฟ ตั้งหันหน้าออกไปทางประตูบ้าน แต่ไม่ว่าจะเป็นศาลเจ้าในแบบใดก็ตาม ล้วนแต่ให้คุณกับคนที่บูชาสักการะเป็นอย่างดี จะนำมาทั้งความเจริญรุ่งเรือง เงินทองไหลมาเทมา และปกป้องคุ้มครองคนที่อยู่ในบ้านให้ปลอดภัย
วิธีการตั้งศาลตายาย
การตั้งศาลตายาย เป็นเหมือนการอัญเชิญดวงวิญญาณที่เคยเป็นเจ้าของพื้นที่แห่งนี้มาอาศัยอยู่ในศาล ช่วยคุ้มครองดูแลเจ้าของบ้านปัจจุบัน โดยการตั้งศาลนั้น จะต้องเลือกดูทิศทางที่เหมาะสม โดยสามารถตั้งศาลได้ตามนี้
- ให้ตั้งศาลไกลจากตัวบ้าน โดยหันไปทางทิศตะวันตก ส่วนใหญ่มักหันไปหน้าบ้าน เพื่อจะได้ช่วยสำรวจตรวจตาให้ดีว่า มีใครคิดร้ายเข้ามาในบ้านหรือไม่
- ไม่ตั้งศาลอยู่บริเวณมุมอับ หรือ สถานที่ที่ไม่สะอาด เช่น ที่ทิ้งขยะ ห้องน้ำ บ่อบำบัดน้ำ เป็นต้น และต้องอย่าให้ศาลกีดขวางทางบริเวณบ้านด้วย
- ไม่ควรตั้งไว้บริเวณบันไดหรือใต้คานบ้าน เพราะจะทำให้เจ้าที่ไม่มีความศักดิ์สิทธิ์ เดินเข้าออกไม่สะดวก
การไหว้ ศาลตายาย
หลังจากที่ได้ทำการตั้งศาลตายายเรียบร้อยแล้ว เราก็จะมาทำพิธีอัญเชิญดวงวิญญาณของเจ้าที่ ให้มาสิงสถิตอยู่ในศาลที่สร้างไว้ เป็นเหมือนกับการสร้างที่อยู่ให้เจ้าที่ เมื่อเชิญท่านมาอยู่แล้ว สิ่งสำคัญก็คือ ต้องหมั่นไหว้บูชาท่าน รวมถึงดูแลบริเวณโดยรอบให้สะอาดน่าอยุ่ เพื่อท่านจะช่วยดูแลปกปักษ์รักษา นำพาให้เจอแต่สิ่งดีๆ สิ่งที่เป็นทงคลได้ ซึ่งการไหว้ศาลตายาย ก็มีสิ่งของที่ต้องเตรียมดังนี้
ของไหว้ศาลตายาย
ผลไม้ที่ขาดไม่ได้เลยก็คือ ส้ม จำนวน 4 ผล (ส้มสายพันธุ์อะไรก็ได้ แต่ไม่ใช่ส้มโอ) รวมไปถึงผลไม้ประเภทอื่นๆ เช่น กล้วย หรือ ผลไม้พร้อมทาน เชื่อว่า จะนำความอุดมสมบูรณ์เข้ามาในบ้าน
- อาหารคาว เน้นอาหารไทย เช่น แกงส้ม แกงเผ็ด ต้มจืด เป็นต้น เน้นความหลากหลายของรสชาติ
- ขนมหวานไทย เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง เป็นต้น
- หมากพลู บุหรี่ หรือ ยาเส้น
- น้ำดื่ม เช่น น้ำอัดลม น้ำเปล่า น้ำผลไม้ เป็นต้น
- พวงมาลัย หรือ ดอกไม้
- ธูป 5 ดอก และ เทียน
บูชา ศาลตายาย
ก่อนอื่นเลย ให้ทำความสะอาดศาลให้เรียบร้อย นำของที่เตรียมไว้มาถวาย พร้อมจุดธูป 5 ดอก จากนั้น ให้กล่าวคำไหว้เจ้าที่ ตั้งนะโม 3 จบ แล้วท่องคาถาว่า
อิติสุคโต อะระหังพุทโธ นะโมพุทธายะ ปฐวีคงคา พระภุมมะเทวา ขะมามิหัง
หลังจากนั้น ให้ขอขมา และ ทำการอธิษฐาน เสร็จแล้วให้เอาธูปปักลงกระถางหรือของเซ่นไหว้ ถือเป็นอันจบพิธี หากบ้านไหนไม่มีศาล สามารถตั้งโต๊ะหมู่บูชาไว้กลางบ้าน ลานข้างนอกบ้านได้ แล้วปฏิบัติตามพิธีที่ได้บอกไป ก็ถือเป็นอันเสร็จพิธี
การไหว้ลา ศาลตายาย
เมื่อพิธีเสร็จสิ้น ให้เราทำการไหว้ลาศาลตายาย เพราะเชื่อกันว่าของไหว้ ที่บูชาศาลตาศาลยาย หรือศาลเจ้าที่นี้ สามารถนำมาเป็นยา ช่วยเสริมมงคลได้ด้วย โดยต้องรอจนกว่าธูปที่จุดไว้จะหมด หรือ รอประมาณ 30 นาที ถึงจะเริ่มพิธีลาไหว้ศาลตายายได้ พนมมือ แล้วตั้ง นะโม 3 จบ แล้วท่องว่า
เสสังมังคลัง ยาจามิ
ความหมาย : ลูกขอส่วนที่เหลืออันเป็นมงคล เพื่อยังประโยชน์ เพื่อความสุขความเจริญ แก่ลูกด้วยเจ้าพระคุณ
หากอาหารที่นำไปถวายยังอยู่ในสภาพที่ดี สามารถกินได้ ก็นำเอามารับประทานกับครอบครัว เพื่อความเป็นสิริมงคลให้แก่ผู้ที่ได้รับประทานลงไป
คาถาไหว้ ศาลตายาย
สำหรับใครที่ต้องการบูชาศาลตายาย ไม่จำเป็นต้องทำพิธีใหญ่ก็ได้ สามารถบูชาได้ทุกวัน ช่วยให้มีแต่สิ่งดีๆ เข้ามาในชีวิต โดยทำการจุดธูป 5 ดอก แล้วตั้ง นะโม 3 จบ พร้อมท่องคาถานี้ทั้งหมด 3 จบ ดังนี้
ตา – ยาย ยัสมิง ทิสาภาเค สันติ ตายายเทวา มหิทธิกา เตปิตุมเห อนุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ
สิโรเม
ขอเดชะ ตายายเทวา เจ้าของที่ ขอให้ช่วยดูแลคุ้มครองรักษาบ้านเรือน (…สถานที่ตั้งของศาล…) และข้าพเจ้าผู้อยู่อาศัยในสถานที่นี้ (…อธิษฐาน ขอพร…) โสตถิ ชัยยะ ภะวันตุ เม
การขอขมา ศาลตายาย
อยากให้ชีวิตรุ่งเรือง ก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ต้องการเสริมดวงชะตา สามารถไปขอขมากับศาลตายายได้ โดยกล่าวคำขอขมาดังต่อไปนี้
(ท่อง นะโม 3 จบ)
อิติสุคโต อะระหังพุทโธ นะโมพุทธายะ ปฐวีคงคา พระภุมมะเทวา ขะมามิหัง
จากนั้น ให้จุดธูปบอกกับเจ้าที่ว่า จะทำความสะอาดบ้านให้ หากเคยทำสิ่งใดที่ล่วงเกินพระภูมิ ก็ขอให้อภัยด้วย สิ่งไหนที่ไม่ดี ก็ขอให้หายไปพร้อมกับความสกปรกหลังจากที่ทำความสะอาดด้วยเถิด แล้วทำการขอพร ปักธูปลงโถ ให้เริ่มทำความสะอาดหลังจากธูปที่ปักหมดดอก
ศาลที่สร้างขึ้นเพื่อให้เทพารักษ์เป็นผู้สิงสถิต มักพบได้ในประเทศไทย ประเทศลาว และประเทศกัมพูชา เป็นวิหารหลังเล็กๆ ยกพื้นสูง ส่วนใหญ่เป็นสีทอง เชื่อว่า บูชาแล้วจะโชคดี
ตี่ แปลว่า ‘ดิน ส่วนคำว่า จู้ หมายถึง ‘เจ้า’ ดังนั้น ‘ตี้จูเอี๊ย’ จึงความหมายถึง ศาลเจ้าที่ มีการสร้างตามแบบสถาปัตยกรรมของจีน สร้างจากไม้ขนาดเล็กสีแดง ตกแต่งด้วยมังกรและอักษรจีน ความสูงประมาณเข่า
ตามหลักคำสอนทางพุทธศาสนา วิญญาณ คือ จิต นั่นเอง เป็นสภาพธรรมที่รู้แจ้ง หลังจากตายไป เราก็จะกลายเป็นวิญญาณ
สรุป
สิ่งศักดิ์สิทธิ์ใกล้ตัว ที่บางครั้งเราก็หลงลืมไป นั่นก็คือ ศาลตายาย หรือ ศาลเจ้าที่ นั่นเอง มักตั้งอยู่คู่กับศาลพระภูมิ เป็นสถานที่ที่อัญเชิญให้เจ้าของพื้นที่เดิมได้เข้าไปสถิติ ทำการปกป้องคุ้มครองเจ้าของปัจจุบัน ใครที่อยากเจริญก้าวหน้า มีเงินทองไหลมาเทมา ก็สามารถไปขอกับศาลตายายได้ หมั่นทำความสะอาดศาล ถวายข้าวปลาอาหาร น้ำ ให้ครบ อย่าให้ขาด จุดธูปบูชา พร้อมดอกไม้ แล้วชีวิตของเราก็จะดีขึ้นเอง ที่สำคัญ อย่าลืมเตรียม ของไหว้ศาลพระภูมิ ที่อยู่ข้างๆ ด้วย
ขอบคุณภาพบางส่วนจาก Baania
