ความเชื่อ “แม่ซื้อ” เทวดาคุ้มครองเด็กทารก ตามตำนานโบราณไทย

คุณพ่อ คุณแม่หลายท่าน อาจจะเคยได้ยินเรื่องราวเกี่ยวกับ แม่ซื้อ กันมาแล้วบ้าง เชื่อกันว่า เป็นเทวดาที่คอยปกป้องคุ้มครองเด็กทารก มีหลายครั้งที่ลูกของเราจะร้องไห้อย่างไม่มีเหตุผลอยู่บ่อยครั้ง บางทีก็ร้องไห้แทบจะทุกชั่วโมง จนเราไม่ได้พักผ่อนเลย ตามความเชื่อของคนไทยโบราณ เชื่อว่า เด็กทุกคนที่เกิดมา จะต้องมีแม่ซื้อประจำวันเกิดคอยดูแล เพื่อไม่ให้เด็กเจ็บไข้ได้ป่วย แล้วแม่ซื้อเป็นใคร มีความสำคัญอย่างไร มีความเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมและความเชื่อของคนไทยอย่างไร Ruay 9 มีคำตอบมาให้แล้ว

แม่ซื้อคืออะไร?

คนโบราณเชื่อว่า แม่ซื้อ เป็นผู้สร้างเด็ก และ ส่งเด็กเข้าไปในครรภ์ของมารดา หากว่าเด็กเกิดมาน่ารัก ก็จะอยากได้เด็กกลับคืนไป โดยการทำให้เด็กป่วยจนตาย เป็นสาเหตุที่ทำให้เด็กร้องไห้ไม่ยอมหยุดนั่นเอง คนไทยจึงมีค่านิยมในการป้องกันไม่ให้ผีนำตัวเด็กไปได้ เช่น

• ชมว่า เด็กคนนี้ทำไมหน้าตาน่าเกลียดแบบนี้ เป็นการหลอกแม่ซื้อให้เชื่อว่า เด็กคนนี้ไม่น่ารัก
• ทำพิธีร่อนกระด้ง ซึ่งไม่ค่อยมีเหลืออยู่แล้วในปัจจุบัน
• นำยันต์ไปติดไว้ที่เปลเด็ก เพื่อป้องกันผีแม่ซื้อ

ในทางการแพทย์ ถือว่าเด็กน่าเป็น โรคโคลิค (BABY COLIC) มักร้องไห้อยู่เป็นประจำและหนักมาก โดยเฉพาะตอนกลางคืน ทำให้ผู้ใหญ่หลายคนคิดว่า เด็กเห็นผี หรือ กำลังถูกแม่ซื้อหยอกล้ออยู่

แม่ซื้อประจำวันเกิด

• แม่ซื้อประจำเด็กเกิดวันอาทิตย์ ชื่อว่า “วิจิตรมาวรรณ” มีหัวเป็นสิงห์ มีผิวกายสีแดง อาศัยอยู่บนจอมปลวก
• แม่ซื้อประจำเด็กเกิดวันจันทร์ ชื่อว่า “วรรณนงคราญ” บางตำราว่า ชื่อ “นางมัณพนานงคราญ” มีหัวเป็นม้า มีผิวสีขาวนวล อาศัยอยู่ในบ่อน้ำ
• แม่ซื้อประจำเด็กเกิดวันอังคาร ชื่อว่า “ยักษบริสุทธิ์” มีหัวเป็นมหิงสา (ควาย) ผิวกายสีชมพู อาศัยอยู่ที่ศาลเทพารักษ์

• แม่ซื้อประจำเด็กเกิดวันพุธ ชื่อว่า ”สามลทัศ” บางตำราว่า ชื่อ “นางสมุทชาต” มีหัวเป็นช้าง ผิวกายสีเขียว อาศัยอยู่ที่ต้นพระศรีมหาโพธิ
• แม่ซื้อประจำเด็กเกิดวันพฤหัสบดี ชื่อว่า “กาโลทุกข์” มีหัวเป็นกวาง มีผิวกายสีเหลืองอ่อน อาศัยอยู่ที่สระน้ำหรือบ่อน้ำใหญ่
• แม่ซื้อประจำเด็กเกิดวันศุกร์ ชื่อว่า “ยักษ์นงเยาว์” มีหัวเป็นโค ผิวกายสีฟ้าอ่อน อาศัยอยู่ที่ต้นไทรใหญ่
• แม่ซื้อประจำเด็กเกิดวันเสาร์ ชื่อว่า “เอกาไลย์” มีหัวเป็นเสือ ผิวกายสีดำ ทุกตนทรงอาภรณ์ (เสื้อผ้า) สีทอง อาศัยอยู่ที่ศาลพระภูมิ

พิธีรับขวัญทารกของแต่ละภาค

ภาคเหนือ : เทวดาแม่ซื้อ

สำหรับภาคเหนือ มีความเชื่อว่า ‘แม่ซื้อ’ เป็นเทวดาที่คอยปกป้องคุ้มครองเด็กแรกเกิด ซึ่งจะมีทั้งหมด 7 นาง แต่ละนางมีชื่อเรียกและการแต่งกายที่คล้ายคลึงกัน โดยจะประจำอยู่ในแต่ละวัน

ภาคกลาง : พิธีบำบัดพิษแม่ซื้อ

ผู้ทำพิธีจะทำบัตรขึ้นมาหนึ่งใบ ในบัตรจะใส่ของกินต่างๆ ไป เช่น ข้าว น้ำ ขนม เป็นต้น และ ตุ๊กตาดินรูปผู้หญิงนั่งพับเพียบ ประคองเด็กอยู่บนตัก เมื่อเจ้าภาพทำพิธีเสร็จ จะหักหัวตุ๊กตาให้หลุดออก เพื่อให้แม่ซื้อนำไปเล่นแทน เชื่อว่า ช่วยไม่ให้แม่ซื้อมารบกวนได้อีก

ภาคอีสาน : พิธีร่อนกระด้ง

เป็นการนำเด็กทารกใส่ในกระด้งร่อน แล้วกล่าวว่า “สามวันลูกผี สี่วันลูกคน ลูกของใคร ใครเอาไปเน้อ” แล้วพ่อแม่ของเด็ก ก็จะมารับว่าเป็นลูกของตน คนทำพิธีส่งเด็กคืนให้ เพื่อให้แม่ซื้อรับรู้ว่า เด็กคนนั้นเป็นลูกคน และ จะไม่มารบกวนอีก

ภาคใต้ : พิธีทำแม่ซื้อ หรือ พิธีเสียแม่ซื้อ­

เป็นพิธีกรรมที่ทำ เพื่อเสริมความเป็นสิริมงคลให้กับตัวเด็ก ได้รับการดูแลเป็นอย่างดีจากแม่เลี้ยง มักจะทำพิธีนี้ขึ้นในวันเกิดของเด็ก หากเป็นวันข้างขึ้น ให้ใช้วันคี่ ข้างแรม ให้ใช้วันคู่

สรุป

ความเชื่อเรื่อง แม่ซื้อ เป็นวัฒนธรรมพื้นบ้านอย่างหนึ่งของคนไทย เวลาที่เด็กร้องไห้หนักๆ โดยเฉพาะตอนกลางคืน เชื่อกันว่า แม่ซื้อต้องจะมาเอาตัวเด็กไป หรือ เด็กเห็นผี นั่นเอง โดยเด็กทุกคน จะมีแม่ซื้อประจำวันเกิดเป็นของตัวเอง หากไม่อยากให้แม่ซื้อเอาเด็กไป มีการทำพิธีรับขวัญเด็ก ซึ่งก็จะแตกต่างไปตามวัฒนธรรมของแต่ละภาค

ในทางการแพทย์ ได้ออกมาบอกว่า หากเด็กร้องไห้หนักๆ ในช่วง 3 สัปดาห์ ถึง 3 เดือน หมายความว่า เด็กเป็นโรคโคลิค ที่มีอาการไม่สบายท้อง ทำให้เด็กร้องไห้หนักมาก ไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับภาวะโคลิก เนื่องจากยังไม่ทราบสาเหตุแน่นอน แต่ถ้าเด็กร้องไห้ติดต่อกันนานเกินไป แนะนำให้ไปพบแพทย์ เพื่อตรวจหาอาการเจ็บป่วยอื่นๆ

ขอบคุณภาพบางส่วนจาก Museum Thailand

บทความแนะนำ

• กำเนิด กุมารทอง เครื่องรางของขลังยอดนิยมในประเทศไทย
• รวม คาถาป้องกันผี สวดไว้ อุ่นใจกว่า เที่ยวได้ หายกังวล
• ตำนานผีไทยศักดิ์สิทธิ์ นางตะเคียน รุกขเทวดา ณ ต้นตะเคียน
• รวม ‘คาถามหาเสน่ห์’ ท่องซิ! ถ้าอยากให้คนรักคนหลง พูดอะไรก็เชื่อ
• ทำนายฝัน ฝันเห็นเพื่อนเก่า พร้อมเลขเด็ดโดนใจ สำหรับคอหวยทุกคน